Ο αποθηλασμός (weaning) αποτελεί μέρος της φυσιολογικής ανάπτυξης ενός παιδιού και είναι η διαδικασία κατά την οποία γίνεται μείωση των γευμάτων που λαμβάνονται στο στήθος με παράλληλη εισαγωγή στέρεας τροφής. Ο αποθηλασμός μπορεί να γίνει είτε κατευθυνόμενα από τη μαμά, είτε φυσικά με τους ρυθμούς του παιδιού. Ο χρόνος στον οποίο θα συμβεί, δηλαδή η διάρκεια του αποθηλασμού, ποικίλλει ανάλογα με τις επιθυμίες και τις ανάγκες της δυάδας μητέρας – παιδιού.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, την Αμερικάνικη Ακαδημία Παιδιατρικής, καθώς και τους περισσότερους φορείς, ο μητρικός θηλασμός καλό είναι να συνεχίζεται μέχρι τα 2 έτη ζωής και κατόπιν για όσο επιθυμεί η δυάδα. Σε κάποιες περιπτώσεις, ο αποθηλασμός ξεκινά από το ίδιο το παιδί στην ηλικία των 12 μηνών (είναι πολύ σπάνιο να γίνει νωρίτερα). Τις περισσότερες φορές, ο αποθηλασμός αποτελεί αίτημα της μητέρας και η δυσκολία είναι κάθε φορά αντίστοιχη της αναπτυξιακής φάσης στην οποία βρίσκεται το παιδί.
Καλό είναι όταν μια μητέρα ζητά βοήθεια για να αποθηλάσει να αναζητήσουμε τους λόγους που την οδήγησαν σε αυτή την απόφαση. Νιώθει κούραση; Πιστεύει πως αν αποθηλάσει θα σταματήσουν οι νυκτερινές αφυπνίσεις; Υπάρχει υποστηρικτικό περιβάλλον; Νιώθει πως κάνει κακό στην ψυχολογική ανάπτυξη του παιδιού; Και το κυριότερο, είναι δική της απόφαση ή της έχει επιβληθεί από κάποιον μη ενημερωμένο σε θέματα θηλασμού επαγγελματία υγείας ή ακόμη και από το άμεσο περιβάλλον, για παράδειγμα ένα μη υποστηρικτικό σύντροφο ή έναν εργοδότη; Ποια είναι τα προσωπικά βιώματα που φέρει από την δική της οικογένεια, πώς είναι η ψυχική της κατάσταση στο τώρα αλλά και σε όλο το ταξίδι από τη σύλληψη του παιδιού της έως και σήμερα;
Όταν λοιπόν όλα αυτά συζητηθούν με τον επαγγελματία υγείας που θα βοηθήσει τη δυάδα σε αυτή τη μετάβαση, μια επόμενη φάση είναι η αποδοχή πως σε αυτή τη διαδρομή μπορεί να υπάρξουν δυσκολίες και για τους δύο. Η μητέρα λοιπόν θα πρέπει να αποσυμφορεί τους μαστούς της για να μην πάθει μαστίτιδα, να μην προσφέρει το στήθος χωρίς όμως να αρνείται στην πρώτη φάση της διαδικασίας και αν το παιδί είναι κάτω των 2 ετών να φροντίζει να προσφέρει θρεπτική τροφή θερμιδικά ισοδύναμη με το γάλα τις ώρες περίπου που το παιδί θα θήλαζε ή και λίγο πριν προκειμένου να αποφευχθούν οι μεγάλες συγκρούσεις. Το γάλα μπορεί να δοθεί σε εκπαιδευτικό ποτηράκι ή κανονικό ποτήρι και αρχικά να χρησιμοποιηθεί αντλημένο μητρικό (αν υπάρχει διαθέσιμο). Σε πολλές περιπτώσεις τα παιδιά δεν δέχονται να πιουν άλλο γάλα εκτός από μητρικό. Με κατάλληλη καθοδήγηση μπορεί να σχεδιαστεί ένα πλάνο διατροφής για παιδιά κάτω των 2 ετών προκειμένου να εξασφαλισθεί ομαλή σωματική και ψυχοκινητική ανάπτυξη.
Αυτό που πρέπει να διαφυλαχθεί πάση θυσία είναι η εγγύτητα. Πρακτικές όπως απομάκρυνση της μητέρας από το σπίτι ή ταξίδι χωρίς το παιδί είναι με βεβαιότητα επιζήμιες και επί της ουσίας αυτές μπορούν να βλάψουν τον ψυχισμό του και όχι ο αποθηλασμός. Αγκαλιάστε το, χαϊδέψτε το, φιλήστε το όπως και πριν. Κάντε συγκοίμηση, αφήστε το να κλάψει στην αγκαλιά σας, δώστε του το χώρο και το χρόνο να βιώσει τη ματαίωση, την απώλεια, το πένθος. Δώστε χώρο και στους δυο σας να εκφράσετε τι νιώθετε, με αίσθημα ασφάλειας, βαθιά αποδοχή, χωρίς ενοχή. Γράψτε ένα γράμμα στο μωρό σας για αυτή την τελευταία φορά που το θηλάσατε – θήλασε, για το τέλος αυτού του ταξιδιού…