Μαστίτιδα

Η περίοδος του μητρικού θηλασμού θα μπορούσε σίγουρα να χαρακτηριστεί ως μια από τις πιο ευτυχισμένες στιγμές της μητρότητας, πολλές φορές όμως εμφανίζονται καταστάσεις που χρειάζονται ιδιαίτερη αντιμετώπιση όπως η μαστίτιδα.

Πρόκειται για συχνή κατάσταση που όμως μπορεί να προληφθεί και να αντιμετωπιστεί. Εμφανίζεται συνηθέστερα μετά τις 6 εβδομάδες, αλλά και σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή κατά την οποία μπορεί να έχει μεταβληθεί ο τρόπος που θηλάζει το μωρό ή ο τρόπος που η μητέρα προσφέρει το στήθος της.

Ας δούμε λίγο πως καταλαβαίνουμε ότι μια θηλάζουσα έχει μαστίτιδα:

• πυρετός μεγαλύτερος των 38 βαθμών Κελσίου
• πονοκέφαλος
• ρίγος
• πόνοι διάχυτοι όπως αυτοί που νιώθει κάποιος όταν έχει γρίπη
• περιοχή στο στήθος ζεστή, κόκκινη, πρησμένη με πόνο αυτόματα, στο άγγιγμα
• «γραμμές» κόκκινου χρώματος με κατεύθυνση προς τη μασχάλη
• των παραπάνω συμπτωμάτων μπορεί να προηγείται αποστροφή του βρέφους για το στήθος

Ποιες καταστάσεις όμως μπορεί να συμβάλλουν  στο να προκληθεί μαστίτιδα;

• άσκηση πίεσης στο στήθος (στηθόδεσμος, ζώνη αυτοκινήτου)
• η μητέρα προσφέρει το στήθος της με το ρολόι
• αλλάζει ο αριθμός των γευμάτων στο στήθος (λόγω μιας ίωσης που περνά το μωρό, αρρωσταίνει η μαμά, το μωρό αρχίζει να κοιμάται περισσότερες ώρες, αποχωρίζεται η δυάδα, η μητέρα αποφασίζει ξαφνικά να απογαλακτίσει)
• δίνονται γεύματα ξένου γάλακτος, πιπίλα
• παθολογικές καταστάσεις που αφορούν το μωρό (διαφοροποιημένη ανατομία στόματος, υποτονικό μωρό)
• «κακό πιάσιμο» του στήθους λόγω κακής τοποθέτησης
• τραυματισμένες θηλές
• υπερπαραγωγή (όπως σε περίπτωση χρήσης θηλάστρου λόγω επιθυμίας της μητέρας να αποθηκεύσει γάλα)
• κούραση της μαμάς
• συχνή και παρατεταμένη χρήση κρέμας στις θηλές

Αποτέλεσμα των παραπάνω καταστάσεων είναι η στάση του γάλακτος, η μη επαρκής απομάκρυνση του και η δημιουργία συνθηκών στο μαστό που ευνοούν τη δημιουργία φλεγμονής στην οποία δεν εμπλέκονται πάντα παθογόνοι μικροοργανισμοί, μικρόβια δηλαδή. Ακόμη όμως και αν αυτό γίνει, το βέβαιο είναι πως το πολύτιμο και «σοφό» μητρικό γάλα της μητέρας με μαστίτιδα περιέχει τους ίδιους αν όχι περισσότερους αντιμικροβιακούς παράγοντες ώστε να μην υπάρχει ο παραμικρός κίνδυνος για το μωρό που θα το καταναλώσει!

Η διάγνωση της μαστίτιδας γίνεται κλινικά, από την περιγραφή δηλαδή των συμπτωμάτων και εξετάζοντας τη μαμά. Εξετάσεις δεν χρειάζονται παρά μόνο όταν υπάρχει υποψία για πιο σοβαρές καταστάσεις όπως το απόστημα.

Ποια είναι όμως η θεραπεία της μαστίτιδας?

• Η μητέρα πρέπει να ξεκουραστεί, να πίνει άφθονα υγρά και μπορεί να της συσταθεί να παίρνει αντιφλεγμονώδη συμβατά με το μητρικό θηλασμό (όπως η ιμπουπροφένη σε δόση που μπορεί να φτάσει και τα 1600mg /24ωρο)
• Ο θηλασμός πρέπει να συνεχιστεί απρόσκοπτα ξεκινώντας από το στήθος που παρουσιάζει την εικόνα μαστίτιδας, εκτός από τις περιπτώσεις που υπάρχει έντονος πόνος ή αν το μωρό δεν μπορεί να πιάσει το στήθος. Εκεί μπορεί να γίνει απομάκρυνση με το χέρι ή με θήλαστρο.
• Βελτίωση της θέσης θηλασμού, αν υπάρχει πρόβλημα. Ιδιαίτερα επιβοηθητική μπορεί να είναι η στάση hands to knees (η μητέρα προσφέρει το στήθος της στηριζόμενη στις παλάμες και τα γόνατα με το μωρό της σε ύπτια θέση. Το γάλα λόγω βαρύτητας παροχετεύεται καλύτερα από το «κρεμάμενο» στήθος).
• Πριν το θηλασμό ζεστές κομπρέσες, «εμβύθιση» του στήθους σε ζεστό νερό ενώ ανάμεσα στους θηλασμούς κρύα επιθέματα ή φύλλα λάχανου.
• Αν σε 24 ώρες δεν υπάρχει καμία βελτίωση ή αν τα πράγματα γίνουν χειρότερα θα πρέπει να υπάρξει επικοινωνία με γιατρό ώστε να γίνει έναρξη αντιβιοτικού. Το αντιβιοτικό φυσικά θα θεραπεύσει τη φλεγμονή αν όμως δε γίνουν και όλα τα παραπάνω ή παραμένουν τα αίτια που οδήγησαν σε μαστίτιδα το πιο πιθανό είναι ότι σύντομα η μαμά θα έρθει αντιμέτωπη με την ίδια κατάσταση και θα τεθεί σε κίνδυνο η γαλουχία για ακόμη μία φορά.

Σημαντικό επομένως είναι να γίνει μια συνολική εκτίμηση της «δυάδας» (μωρό-μαμά) από τον κατάλληλο επαγγελματία ώστε να μην υπάρξει μια «πυροσβεστική» λύση στο πρόβλημα αλλά μια ολιστική και οριστική θεραπεία!